دشمنی (فقه)دشمنى عداوت و خصومت را گویند و در ابواب طهارت ، صلات ،جهاد ،حج ، تجارت ،قضاء‌و شهادات از آن سخن گفته اند . فهرست مندرجات۲ - کاربرد دشمنی در فقه ۳ - احکام در مورد دشمنی ۳.۱ - نجس بودن دشمن اهل بیت ۳.۲ - مشروعیت نماز خوف در جنگ با دشمن ۳.۳ - حکم مصدود ۳.۴ - وجوب جهاد دفاعی در برابر دشمن اسلام ۳.۵ - حرمت فرار از جنگ در جهاد ابتدایی با دشمنان دین ۳.۶ - جواز هجو دشمنان خدا و دین ۳.۷ - حرمت دشمنی کردن با مومن ۴ - شرائط شاهد برای شهادت ۵ - پانویس ۶ - منبع ۱ - تعریف دشمنیدشمنى عبارت است از مخالفت، بد خواهى و کینه‌توزی در حق کسى یا نسبت به چیزى که در گفتار یا رفتار خصومت آمیز و کینه توزانه و آزار دهندۀ دشمن بروز مى‌کند. ۲ - کاربرد دشمنی در فقهاز این عنوان در بابهاى طهارت، صلات، حج، جهاد، تجارت، قضاء و شهادات سخن گفته‌اند. ۳ - احکام در مورد دشمنیاز موارد جواز نبش قبر و انتقال میت به مکانى دیگر، بیم از نبش قبر توسط دشمن است. ۳.۱ - نجس بودن دشمن اهل بیتدشمن اهل بیت علیهم السلام ناصبی به شمار مى‌رود، از این رو کافر و نجس است. [۲]
جبعی عاملی، زین الدین بن علی، رسائل الشهید الثانى، ج ۱، ص ۵۹۲.
هنگام رفتن براى نماز عیدین (عید فطر و قربان) همراه داشتن سلاح جز در صورت بیم از حمله دشمن، مکروه است. ۳.۲ - مشروعیت نماز خوف در جنگ با دشمنهنگام جنگیدن با دشمنان دین، نماز خوف با شرایطى مشروعیت مى‌یابد. ۳.۳ - حکم مصدودبه محرم ى که دشمن او را از اتمام مناسک بازداشته، مصدود گویند که با قربانی کردن در همان مکان از احرام خارج مى‌شود ۳.۴ - وجوب جهاد دفاعی در برابر دشمن اسلامجهاد دفاعی در برابر دشمن متجاوزى که کمر به نابودى اساس اسلام یا مسلمانان بسته، واجب است چنان که دفاع در برابر دشمنى که قصد جان یا ناموس آدمى را کرده واجب است ۳.۵ - حرمت فرار از جنگ در جهاد ابتدایی با دشمنان دینفرار از جنگ در جهاد ابتدایی با دشمنان دین، در صورتى که نیروى دشمن دو برابر مسلمانان یا کمتر از آن باشد جایز نیست. ۳.۶ - جواز هجو دشمنان خدا و دینهجو کردن دشمنان خدا و دین جایز است. چنان که تبرى جستن از آنها واجب مى‌باشد . فروختن سلاح به دشمنان دین، که در حال جنگ با مسلمان انند و نیز در دوران صلح به قصد تقویت آنان علیه مسلمان ان و به قول برخى، مطلقا حرام است. فرماندۀ سپاه اسلام به کسانى که کارشان دشمنى افکندن میان مسلمان ان است نباید اجازه شرکت در جنگ بدهد. حکم قاضی به نفع دشمن خود، در صورت عدم تنافى دشمنى با عدالت وى، نافذ است، لیکن علیه او نافذ نیست. برخى در عدم نفوذ تأمل و اشکال کرده‌اند. ۳.۷ - حرمت دشمنی کردن با مومندشمنى کردن با مؤمن حرام است. ۴ - شرائط شاهد برای شهادتشهادت یکى از دو خصم علیه دیگرى در صورتى که منشأ خصومت، امور دنیایى باشد، پذیرفته نیست؛ لیکن به نفع وى و نیز مطلقا (له یا علیه) در صورتى که منشأ دشمنى، امور دینى باشد، پذیرفته است. ملاک دشمنى دنیایى که مانع پذیرش شهادت مى‌گردد این است که هرکدام از دو خصم از ناخوشى و پریشان حالى دیگرى، شاد و از خوشى و شادمانى وى اندوهگین گردد و بدى او را بخواهد. برخى، به این مطلب اشکال کرده و گفته‌اند؛ این نوع عداوت موجب فسق و خروج از عدالت مى‌گردد. در نتیجه شهادت مطلقا پذیرفته نیست، هرچند به نفع خصم باشد. ۵ - پانویس۶ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۳، ص ۶۱۷. |