زمان تقریبی مطالعه: 5 دقیقه
 

دشمنی (فقه)






دشمنى عداوت و خصومت را گویند و در ابواب طهارت ، صلات ،‌جهاد ،‌حج ، تجارت ،‌قضاء‌و شهادات از آن سخن گفته اند .


۱ - تعریف دشمنی



دشمنى عبارت است از مخالفت، بد خواهى و کینه‌توزی در حق کسى یا نسبت به چیزى که در گفتار یا رفتار خصومت آمیز و کینه توزانه و آزار دهندۀ دشمن بروز مى‌کند.

۲ - کاربرد دشمنی در فقه



از این عنوان در بابهاى طهارت، صلات، حج، جهاد، تجارت، قضاء و شهادات سخن گفته‌اند.

۳ - احکام در مورد دشمنی



از موارد جواز نبش قبر و انتقال میت به مکانى دیگر، بیم از نبش قبر توسط دشمن است.

۳.۱ - نجس بودن دشمن اهل بیت


دشمن اهل بیت علیهم السلام ناصبی به شمار مى‌رود، از این رو کافر و نجس است.
[۲] جبعی عاملی، زین الدین بن علی، رسائل الشهید الثانى، ج ۱، ص ۵۹۲.


هنگام رفتن براى نماز عیدین (عید فطر و قربان) همراه داشتن سلاح جز در صورت بیم از حمله دشمن، مکروه است.

۳.۲ - مشروعیت نماز خوف در جنگ با دشمن


هنگام جنگیدن با دشمنان دین، نماز خوف با شرایطى مشروعیت مى‌یابد.

۳.۳ - حکم مصدود


به محرم ى که دشمن او را از اتمام مناسک بازداشته، مصدود گویند که با قربانی کردن در همان مکان از احرام خارج مى‌شود

۳.۴ - وجوب جهاد دفاعی در برابر دشمن اسلام


جهاد دفاعی در برابر دشمن متجاوزى که کمر به نابودى اساس اسلام یا مسلمانان بسته، واجب است چنان که دفاع در برابر دشمنى که قصد جان یا ناموس آدمى را کرده واجب است

۳.۵ - حرمت فرار از جنگ در جهاد ابتدایی با دشمنان دین


فرار از جنگ در جهاد ابتدایی با دشمنان دین، در صورتى که نیروى دشمن دو برابر مسلمانان یا کمتر از آن باشد جایز نیست.

۳.۶ - جواز هجو دشمنان خدا و دین


هجو کردن دشمنان خدا و دین جایز است. چنان که تبرى جستن از آنها واجب مى‌باشد .
فروختن سلاح به دشمنان دین، که در حال جنگ با مسلمان انند و نیز در دوران صلح به قصد تقویت آنان علیه مسلمان ان و به قول برخى، مطلقا حرام است.
فرماندۀ سپاه اسلام به کسانى که کارشان دشمنى افکندن میان مسلمان ان است نباید اجازه شرکت در جنگ بدهد.
حکم قاضی به نفع دشمن خود، در صورت عدم تنافى دشمنى با عدالت وى، نافذ است، لیکن علیه او نافذ نیست.
برخى در عدم نفوذ تأمل و اشکال کرده‌اند.

۳.۷ - حرمت دشمنی کردن با مومن


دشمنى کردن با مؤمن حرام است.


۴ - شرائط شاهد برای شهادت



شهادت یکى از دو خصم علیه دیگرى در صورتى که منشأ خصومت، امور دنیایى باشد، پذیرفته نیست؛ لیکن به نفع وى و نیز مطلقا (له یا علیه) در صورتى که منشأ دشمنى، امور دینى باشد، پذیرفته است.
ملاک دشمنى دنیایى که مانع پذیرش شهادت مى‌گردد این است که هرکدام از دو خصم از ناخوشى و پریشان حالى دیگرى، شاد و از خوشى و شادمانى وى اندوهگین گردد و بدى او را بخواهد. برخى، به این مطلب اشکال کرده و گفته‌اند؛ این نوع عداوت موجب فسق و خروج از عدالت مى‌گردد. در نتیجه شهادت مطلقا پذیرفته نیست، هرچند به نفع خصم باشد.

۵ - پانویس


 
۱. توضیح المسائل مراجع، ج ۱، ص ۳۴۹، م ۶۴۳.    
۲. جبعی عاملی، زین الدین بن علی، رسائل الشهید الثانى، ج ۱، ص ۵۹۲.
۳. بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة، ج ۵، ص ۱۷۸.    
۴. طباطبایی یزدی، محمدکاظم، العروة الوثقیٰ، ج ۳، ص ۳۹۸.    
۵. حلی، حسن بن یوسف، نهایة الإحکام، ج ۲، ص ۶۸.    
۶. نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج ۱۴، ص ۱۵۵.    
۷. نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج ۲۰، ص ۱۱۱- ۱۲۰.    
۸. نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج ۲۱، ص ۱۵- ۱۶.    
۹. نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج ۴۱، ص ۶۵۱- ۶۵۵.    
۱۰. نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج ۲۱، ص ۵۶- ۵۸.    
۱۱. نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج ۴۱، ص ۴۹.    
۱۲. نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج ۲۲، ص ۲۸- ۳۰.    
۱۳. حلی، حسن بن یوسف، تذکرة الفقهاء، ج۹، ص ۵۱.    
۱۴. محقق کرکی، علی بن حسین، جامع المقاصد، ج ۳، ص ۳۸۸.    
۱۵. نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج ۴۰، ص ۷۱- ۷۲.    
۱۶. طباطبایی، علی، ریاض المسائل، ج ۱۳، ص ۲۸۲.    
۱۷. نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج ۴۱، ص ۷۰- ۷۲.    


۶ - منبع


فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج‌۳، ص ۶۱۷.    


رده‌های این صفحه : احساسات | جهاد | شهادات | فقه | هیجان




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.